Ahirani : bhasha, parampara aani sanskruti

डॉ. सुधीर रा. देवरे यांचा 'अहिराणी भाषा, परंपरा आणि संस्कृती' हा ग्रंथ म्हणजे लोकभाषा, लोकसंस्कृती, लोकपरंपरा आदींचा- एकूण ग्रामीण लोकजीवन समजून घ्यायचा आरसा ठरावा. अहिराणी पट्टा वा खान्देशाबद्दल ते लिहीत असले तरी एकूण सर्वच बोलींचं, त्यातल्या लोकजीवनाचं चिंतन या दीर्घ लेखांतून दृग्गोचर होत राहतं. केवळ पुस्तकी नव्हे, तर स्व- अवलोकनातून झालेले हे उपयोजित लिखाण. म्हणून भाषा, परंपरा आणि लोकसंस्कृतीचा हा अभ्यास महत्त्वपूर्ण ठरावा. डॉ. सुधीर देवरे यांची चिंतनशील शैली सहज सोपी असून त्यांची अनुमाने थक्क करणारी असतात. ह्या लिखाण एकडे केवळ उत्तर महाराष्ट्रातील ग्रामीण भागाचं चित्रण, असं म्हणून पाहता येणार नाही; तर स्थळकाळाच्या मर्यादा ओलांडून कोणत्याही ग्रामीण भागाचं चित्र या लिखाणात दिसून येईल. लोकसंस्कृतीचं संवेदनशील जतन म्हणजेच लोकभाषा प्रवाहित ठेवणं, असं त्यांच्या भाषेच्या इतर ग्रंथांप्रमाणे याही ग्रंथाचं एकूण सूत्र दिसतं. भाषा, लोकपरंपरा, लोकसंस्कृती आणि आदिवासी लोकसंस्कृतीच्या अभ्यासक-संशोधकांना हा संदर्भ ग्रंथ म्हणून नक्कीच मार्गदर्शक ठरावा.