Dhrupad

‘धृपद’ हा विंदा करंदीकरांचा तिसरा कवितासंग्रह. ‘स्वेदगंगेपासून ‘धृपदा’ पर्यंत करंदीकरांच्या भावकाव्यातील अनुभूतीची उत्कटता व विविधता सतत वाढतच गेली आहे. या उत्कट, संमिश्र व प्रगल्भ भावानुभवाचे रूप करण्यासाठी काव्याच्या घाटाचे प्रयोग करीत राहण्याची त्यांची प्रेरणाही सतत विकास पावली आहे. ‘धृपदा’तील प्रगल्भ भावानुभव हा आशा वा निराशा या रूढ सांकेतिक वर्गीकरणात सामावणारा नाही. विश्ववास्तवाशी संलग्न असलेली अंतिम भयाची जाणीव व प्रत्यक्ष जीवनाविषयी वाटणारी अपरिहार्य ओढ या दोन्ही या नव्या अनुभवात एकरूप झाल्या आहेत. या जाणिवेला घाट देताना करंदीकर भाषेच्या सर्व अर्थशक्ती एकदम कार्यान्वित करतात; त्यामुळे संवेदना, भावना व विचार यांचे एकात्म स्वरूप जाणवू लागते. कधी शब्दांचा भावनानिष्ठ क्रम वापरून, कधी भावानुसारी अनुप्रास व नव्या शब्दसंहती निर्माण करून, तर कधी लयीतील आघात, विराम, उत्सेक या तत्त्वांचा अभिनव उपयोग करून करंदीकर विलक्षण प्रभावी अभिव्यक्ती साधतात. मुक्तसुनीताप्रमाणे जुने घाट नव्या आशयाला सक्षम करून वापरतात; तर नवे वास्तव, नवे विचार, नवा जीवनानुभव मराठी रक्तात भिनलेल्या अभंगांत मांडून प्रयोगाचा परंपरेशी सांधा जुळवतात. घाट व भाव यांतील ताणाने प्रभावित झालेली ‘धृपदा’तील त्यांची कोणतीही कविता वाचली की, कवितेचे नित्य नवे सामर्थ्य प्रत्ययाला आणणाऱ्या त्यांच्या उद्दाम प्रतिभेचा भारावून टाकणारा अनुभव येतो – आणि कवितेच्या नव्या उन्मेषावरील विश्वास दृढावतो. 'Dhrupada' is Vinda Karandikar's third poetry collection. From 'Svedgange' to 'Dhrupada', the passion and diversity of feeling in Karandikar's poetry has been continuously increasing. His motivation to keep experimenting with poetry to form this passionate, complex and profound emotional experience has also continued to develop. The profound emotional experience in 'Dhrupada' does not fit into the conventional symbolic classification of hope or despair. Both the sense of ultimate dread attached to the universe and the inescapable attachment to real life are united in this new experience. In giving way to this realization, Karandikar brings all the semantic powers of language into full effect; Therefore, the integrated nature of sensation, feeling and thought begins to be felt. Karandikar achieves extraordinary effective expression by sometimes using emotional order of words, sometimes by alliteration and creating new words according to emotion, and sometimes by innovative use of the principles of shock, pause and excitement in rhythm. Like Muktasunita, old Ghats are used to enable new content; The new reality, new thoughts, new life experience are presented in fragments mixed with Marathi blood and connect the experiment with the tradition. One reads any of his poems in Dhrupada, influenced by the tension between Ghat and Bhava, and one gets an overwhelming sense of his exuberant talent for bringing new power to poetry - and one's faith in poetry's new frenzy.